Zorgen over Japanse chaos | Opinie

De Wereld | BNR

Tussen de Amerikaanse verkiezingen, Oekraïne en het Midden-Oosten is het nieuws uit Japan een beetje in de verdrukking geraakt. Ten onrechte. De miskleun van premier Ishiba om vervroegde verkiezingen uit te schrijven en dan de meerderheid te verliezen is meer dan een lokale politieke tyfoon. Japan is niet alleen de derde economie ter wereld, maar ook een strategische bondgenoot in de groeiende rivaliteit met China.

Je kunt je afvragen of Japan wel helemaal een democratie is. Tijdens de Amerikaanse bezetting na de Tweede Wereldoorlog liet de Amerikaanse onderkoning generaal Douglas MacArthur door een groep uit Harvard overgevlogen rechtsstudenten een grondwet schrijven die hij aan de keizer en diens coterie opdrong. Allemaal oorlogsmisdadigers, want daaruit bestond de politieke elite, en oppositie was er niet. De Liberaal Democratische Partij , die al spoedig ontstond, is – op een incidentele onderbreking na – feitelijk altijd aan de macht geweest. Een grote, conservatieve volkspartij, die zich naadloos ontpopte als een soort natuurlijke opvolger van de keizerlijke dictatuur.

Japan kent een coalitiesysteem, waarin de LDP altijd de boventoon voerde, al was er vaak een kleinere partij nodig om aan een meerderheid te komen. Er is nu vrijwel geen coalitie denkbaar waarin Ishiba premier kan blijven. Tegelijkertijd heeft de grootste oppositiepartij, de liberale CDPJ onder leiding van oud-premier Yoshihiko, te weinig gelijkgestemde partijen om een meerderheidskabinet te vormen. Het lijkt allemaal een beetje op de Nederlandse coalitieperikelen.

Het verschil is dat de westerse wereld groot belang heeft bij stabiliteit in Japan. Dat was al zo toen MacArthur in 1945 Japan niet wilde zien als de wrede bondgenoot van Hitler-Duitsland, maar als een strategische partner in de kersverse Koude Oorlog. Over de tussen de 25 en 40 miljoen slachtoffers van de Japanse bezetting in Azië werd nauwelijks gesproken. In die schijnwereld paste een volkspartij op wie Amerika kon rekenen.

Nu is de vijand China, wat aansluit bij honderden jaren Japanse geschiedenis waarin de animositeit met China een hoofdrol speelde. Nu heeft het Westen, Amerika voorop, een partner nodig die een front helpt vormen tegen de Chinese opmars en het groeiende conflict over Taiwan en de Zuid-Chinese Zee. Op het Japanse eiland Okinawa heeft Amerika een legermacht van 55.000 man en een indrukwekkende zee- en luchtmacht. Volgens de Japanse grondwet zorgen de VS, als Japan in oorlog raakt, voor de Japanse defensie.

Wij kunnen onze schouders ophalen over de politieke chaos in Japan, want, tja, wat kunnen wij eraan doen? Maar het is een beetje zoals de Amerikaanse verkiezingen: het wordt hoogstwaarschijnlijk Trump, maar ja, wat kunnen wij eraan doen? Het antwoord is: wakker worden, als EU actief meedoen aan de samenwerking tussen het VK, Nieuw-Zeeland en Australië. Veiligheid in die regio is van levensbelang – ook voor ons.

See omnystudio.com/listener for privacy information.