Havari Bartalmay / Natanel

Hristiyanlık

Bartalmay en belirsiz havarilerden biridir. Adı yalnızca İncil’de İsa’nın 12 Havarisinin isimlerinin yer aldığı 4 yerde geçer. Onun dışında genellikle Natanel olarak geçtiği düşünülür. O dönemde farklı isimlerle bilinen ve bazen lakaplar takılan insanlar düşünüldüğünde bu yorum mantıklıdır. Özellikle Yuhanna bölümünde Natanel isminin havariler arasında geçtiğini görürüz. Eğer Bartalmay, Natanelolarak biliniyorsa ki genel kanı bu yöndedir. O halde Natanel olarak Havariler listesi dışında İncil’in Yuhanna bölümündeki bir olayla onun İsa’yla olan diyaloguna tanık oluruz. Filipus, Natanel’e İsa’dan ilk bahsettiğinde Natanel’ibiraz şüpheci olarak görürüz. İncil’in Yuhanna 1:45-50 bölümleri şöyle der; Filipus, Natanel'ibularak ona, ‹‹Musa'nın Kutsal Yasa'da hakkında yazdığı, peygamberlerin de sözünü ettiği kişiyi, Yusuf oğlu Nasıralı İsa'yı bulduk›› dedi. Natanel Filipus'a, ‹‹Nasıra'dan iyi bir şey çıkabilir mi?›› diye sordu. Filipus, ‹‹Gel de gör›› dedi. İsa, Natanel'in kendisine doğru geldiğini görünce onun için, ‹‹İşte, içinde hile olmayan gerçek bir İsrailli!›› dedi. Natanel, ‹‹Beni nereden tanıyorsun?›› diye sordu. İsa, ‹‹Filipusçağırmadan önce seni incir ağacının altında gördüm›› yanıtını verdi. Natanel, ‹‹Rabbî, sen Tanrı'nın Oğlu'sun, sen İsrail'in Kralı'sın!›› dedi. 50 İsa ona dedi ki, ‹‹Seni incir ağacının altında gördüğümü söylediğim için mi inanıyorsun? Bunlardan daha büyük şeyler göreceksin. Natanel, Filipus’un çağrısı sonrası İsa’yla karşılaştığında şüphesi yok oldu ve İsa’ya Sen Tanrı’nın Oğlu’sun dedi! Bartalmay, Nasıra'yıyargılamak ve onunla alay etmek konusunda hızlı davrandı belki ama İsa yine de onu seçti. İncil’de Yuhanna 21.bölümde son kez ismini görürüz. Balığa çıkan 7 öğrenci arasında ismi geçer. Bu pasajdan öğrendiğimiz kadarıyla Bartalmay Celile kentinden biriydi. İncil’de onunla ilgili çok az bilgi buluruz. Asya’da misyonerlik yaptığı yani Tanrı sözünü duyurup Hristiyan mesajını aktardığı söylenir. YaniTürkiye’de İncil’i duyurmuştur. Arabistan’a ve İran’a gittiği ve İsa’nın sözlerini oralarda duyurduğu aktarılır. Daha sonra Matta’nın yazdığı İncil bölümüyle Hindistan’a gittiği ve müjdeyi orada duyurduğu aktarılır. Havarilerin çoğu gibi Onun da şehit edildiği aktarılır. Ölümüyle ilgili çeşitli söylentiler var. Kilise tarihçisi Eusebius, yüz yıl sonra ünlü İskenderiye filozofu Pantenus’un Hindistan’a yaptığı bir yolculuk sırasında Matta tarafından aktarılan İncil bölümünü bulduğunu yazar. Birçok kaynağa göre Bartalmay Ermenistan’da müjdeyi duyurduğu ve İsa’nın sözlerini vaaz ettiği için çarmıha gerilerek şehit edildiği aktarılır. Bazı aktarımlar daha da korkunçtur. Bartalmay’ın çarmıha gerilip öldürüldükten sonra derisinin yüzüldüğü ve başının kesildiğini aktarır bu kaynaklar. Kimi kaynaklara göre de kırbaçlanarak şehit edilmiştir. Söylediğim gibi birçok teoloğa ve kaynağa göre Bartalmay ile Natanyel aynı kişidir; çünkü İncil’de Bartalmay’ın adının geçtiği yerde Natanyel, Natanyel’in adının geçtiği yerde de Bartalmayadı görülmez. Dolayısıyla bu iki ismin aynı kişi için kullanıldığını söyleyebiliriz. Havarileri tasvir eden birçok sanat eseri ve ikonada da Bartalmay, derisini giymiş bir halde veya derisi yüzülmüş bir şekilde elinde bıçakla yansıtılır. Bu da ölümüyle ilgili bize ipucu verir. Ölümüyle ilgili aktarılan bilgiler farklı olsa dakimsenin bu havarinin yaşlılıktan ya da doğal sebeplerden öldüğünü görmüyoruz. Sonuç olarak bir gerçek var. İsa’yı canından çok sevdi ve inanıp-yaydığı mesaj uğruna şehit edildi.