Zo gaat het met de infra-sector en het sociaal domein

De Gunningsfactor

Afgelopen maand waren er veel nieuwtjes over infra aanbestedingen en op het vlak van sociaal domein. Hier praten we je in 20 minuten doorheen.

• Gemeenten zetten minder opdrachten in de markt door corona. Afgelopen maand kwam in het aanbestedingsnieuws dat gemeenten voorzichtiger zijn met uitgaven in de bouw, onder meer door stijgende kosten in het sociaal domein. Daardoor zien infrabouwers hun orderportefeuille nog verder slinken. Doordat er minder opdrachten zijn, dingen er ook meer bouwers per opdracht mee. Dit heeft als gevolg dat de prijzen tot onder de kostprijs dalen. Volgens bouwers is het inmiddels ‘onverantwoord laag’.
  
• Ook publieke opdrachtgevers gebruiken steeds vaker te lage plafondprijzen in aanbestedingen. Door deze plafondprijzen laag te houden, kunnen aanbestedende diensten de prijs laag houden. Als de aannemer er na inschrijving achter komt dat het project wel degelijk veel duurder uitpakt dan het plafondbedrag moet deze zijn verlies nemen of de aanbesteding aan zich voorbij laten gaan. De gemaakte tenderkosten zijn dan voor rekening van de aannemer. Dit gaat soms om duizenden euro’s.
  
• Ook wordt er soms te weinig informatie verschaft om een goede prijs te kunnen berekenen. Dit was het geval bij de aanbesteding van de versterking van de Afsluitdijk. Rijkswaterstaat voorzag partijen van informatie over stromingen en de kracht en hoogte van de golven. Hierop werden de ontwerpen voor het project gebaseerd.
  Na gunning aan BAM en Van Oord, kwam Rijkswaterstaat met extra data. Hieruit bleek dat het ontwerp voor de bouw van de nieuwe sluizen bij Den Oever en de versterking van de bestaande sluizen bij Kornwerderzand toch niet zou voldoen bij uitzonderlijke omstandigheden: een lage waterstand in het IJsselmeer en extra krachtige golven.
  
• Ook in het sociaal domein gaat het niet altijd van het leien dakje. Minister Hugo de Jonge heeft aan de Kamer laten weten dat de aanbestedingsrichtlijnen binnen het sociaal domein niet efficiënt of effectief zijn. Dit baseert hij op een onderzoek door Deloitte. De huidige richtlijnen moeten volgens deze onderzoekers geëvalueerd en aangepast worden.
  
• Gemeenten maken al regelmatig gebruik van methodes die de aanbestedingsregels omzeilen, denk aan de ‘open house’ methode. Deze contractvorm maakt het mogelijk om nieuwe zorgaanbieders tussentijds toe te laten treden en ook is het wijzigen van contractvoorwaarden mogelijk. Onder bepaalde voorwaarden valt dit systeem namelijk niet onder de aanbestedingsregels.
  
• Ook het Sociaal Cultureel Planbureau is met een rapport gekomen dat de decentralisatie van de zorg niet zo uitpakt als gedacht. Gemeenten behalen vooralsnog geen betere resultaten dan het Rijk. Er zijn onder andere nog steeds knelpunten in de jeugdzorg en de kansen op werk voor mensen met een arbeidsbeperking zijn nauwelijks verbeterd.

Links:

• E-learning sociaal domein
• Onderzoek aanbestedingsrichtlijnen sociaal domein
• Onderzoek sociaal cultureel planbureau sociaal domein