Nhạc ngoại lời Việt : Elvis Presley, « Người còn cô đơn tối nay »

Tạp chí âm nhạc

Trong số các bản tình ca của Elvis Presley, nhạc phẩm « Are you lonesome tonight » có lẽ là giai điệu buồn và đẹp nhất. Vào đầu những năm 1960, sau hai năm thi hành nghĩa vụ quân sự, nam danh ca Elvis đã ghi âm lại bài hát này theo gợi ý của nhà quản lý Colonel Parker, đơn giản là vì vợ ông (bà Marie Mott) rất thích nghe bản nhạc này (phiên bản của Al Jolson), từng ăn khách nhiều năm trước đó

Mặc dù đã được hoàn tất vào mùa xuân năm 1960, nhưng bản ghi âm « Are You Lonesome Tonight » của Elvis Presley lại bị hãng đĩa RCA « cầm chân », trì hoãn thời điểm phát hành đến hơn 6 tháng. Chủ yếu cũng vì ban giám đốc điều hành thời bấy giờ nghĩ rằng bản ballad này không phù hợp với hình ảnh và phong cách của Elvis, họ muốn anh hát nhạc rock để thu hút giới trẻ thay vì hát nhạc tình theo kiểu crooner, hợp hơn với lứa tuổi trung niên.

Bất ngờ thay, khi được phát hành vào tháng 11 năm 1960, bài hát này thành công ngay lập tức trên thị trường Mỹ, đứng đầu bảng xếp hạng nhạc pop của Billboard, về hạng ba trong hạng mục R&B. Một tháng sau khi chinh phục Hoa Kỳ giai điệu này lại giành luôn ngôi vị quán quân tại vương quốc Anh và hạng đầu thị trường châu Âu.

Có thể nói là « Are You Lonesome Tonight » là một bản nhạc xưa. Được nhóm sáng tác Tin Pan Alley (gồm các nhạc sĩ Roy Turk và Lou Handman) viết vào năm 1926, bản nhạc này đã thành công vang dội lần đầu tiên vào năm 1927 với bản ghi âm của Charles Hart. Hai thập niên sau, bài hát « Are You Lonesome Tonight » ăn khách một lần nữa với Harry Freidman, ca sĩ chính của dàn nhạc Blue Barron và nhất là phiên bản của nam danh ca Al Jolson, với giọng đọc khá truyền cảm thay vì giọng hát ở trong đoạn giữa.

Khi cover lại bài hát này, Elvis có lẽ đã muốn chiều ý nhà quản lý của anh là Colonel Parker. Lúc đầu, ông chỉ yêu cầu anh hát thử, nếu không thích thì không cần phải thu thanh, nào ngờ lối hát thần sầu của Elvis lại nâng bản nhạc này lên một tầm cao mới, có phần vượt trội so với các phiên bản trước. Đoạn khó nhất đối với Elvis là phần độc thoại khi anh mô tả mối tình như một vở kịch ba màn, yêu nhau trong màn đầu, bẽ bàng khổ đau trong màn hai, để rồi chia tay nhau trong màn cuối. Khi vở kịch buông màn, cũng là lúc tình yêu đã đi vào hồi kết, sân khấu cô đơn trống rỗng để lại trong màn đêm một dấu chấm hết. Tuy không phải là sở trường so với giọng hát, nhưng giọng nói của Elvis trong phần thoại lại đầy sức thuyết phục.

Ông hoàng Elvis đã ghi âm bản nhạc này tại Studio B ở Nashville vào đầu tháng 04/1960. Tuy nổi tiếng là một ca sĩ nhạc rock, nhưng vào thời bất giờ anh đang chuyển sang ghi âm những bài hát xưa, điển hình là bài hát rất ăn khách của anh trước đó « It's Now Or Never » được phóng tác từ giai điệu « O Sole Mio », và sau đó đến bài « Surender » (Torna a Surriento/Trở về mái nhà xưa trong tiếng Việt) cũng như bài « No more », chuyển thể từ « La Paloma », khúc đàn Tây Ban Nha nổi tiếng trong làng nhạc cổ điển.

Bản thân danh ca Elvis thích sự chuyển hướng này trong sự nghiệp của mình, xem đó là cơ hội để mở rộng tầm nhìn, thử hát nhiều thể loại âm nhạc khác nhau. Điều mà ban giám đốc điều hành hãng đĩa RCA lo ngại, rốt cuộc đã không xảy ra. Dù bị dời lại hơn nửa năm, nhưng đến khi được phát hành, « Are You Lonesome Tonight » lại giúp cho Elvis chinh phục được thêm nhiều thành phần người hâm mộ mới (thế hệ trên 35 tuổi), mà vẫn giữ lại hầu hết những người yêu mến chất giọng của Elvis (chủ yếu là giới trẻ) luôn trung thành với giọng ca này từ lúc anh mới vào nghề.

Cũng như bài hát « Will you still love me tomorrow » (Mai có còn yêu em) của Carole King đã cho ra đời nhiều bản nhạc hồi âm như « Tomorrow & Always » (Yêu đến ngàn sau), phiên bản của Elvis « Are You Lonesome Tonight » sau khi thành công, đã có ít nhất 5 ca khúc đối đáp của những giọng ca nữ khác nhau được tung ra thị trường. Đó là trường hợp của Dodie Stevens, Linda Lee, Ricky Page, Thelma Carpenter và Jeanne Black.

Các giọng ca nữ này đã hồi âm Elvis khi cho phát hành nhạc phẩm mang tựa đề « Yes, I'm lonesome tonight » (Vâng em cô đơn đêm nay) giữ nguyên giai điệu nhưng thay đổi lời hát. Ngoài ra, cũng có một bài hát thứ nhì với góc nhìn khác mang tên là « Oh, how I miss you tonight » (Đêm nay sao quá nhớ anh).

Tuy được đề cử đi tranh giải Grammy trong hạng mục bản ghi âm xuất sắc nhất, nhưng bài hát của Elvis rốt cuộc lại nhường hạng đầu cho nhạc phẩm « Georgia On My Mind » của Ray Charles. Dù vậy bài hát này lại rất thành công trên thị trường và sau Elvis, đến phiên nhiều nghệ sĩ quốc tế ghi âm lại bài này như Frank Sinatra, Connie Francis, Doris Day, Bobby Solo …

Gần một thế kỷ sau ngày ra đời, giai điệu « Are You Lonesome Tonight » tính đến nay đã có gần cả ngàn phiên bản trong 16 thứ tiếng. Trong tiếng Việt, bài này có nhiều lời khác nhau. Lời đầu tiên « Tình bơ vơ » của tác giả Trầm Tử Thiêng do Elvis Phương ghi âm. Lời thứ nhì « Đêm Buồn » của tác giả Nguyễn Hoàng Đô qua phần trình bày của các nghệ sĩ Thanh Duyên hay Quỳnh Dao, lời thứ ba « Em còn cô đơn tối nay » được nhiều nguồn ghi chép là do Trung Hành tự đặt lời và ghi âm.

« Are You Lonesome Tonight » là một trong những bài hát buồn và đẹp nhất từng được viết. Theo bảng xếp hạng (năm 2008) của tạp chí Billboard, bản nhạc này đứng hạng thứ 81 trên danh sách 100 bài hát hay nhất mọi thời đại. Tưởng chừng nhân vật trong bài hát thầm hỏi người yêu, nhưng thực ra lại tự hỏi lòng : có ai nào ngờ đâu, tấn trò đời sân khấu. Yêu ngay từ lúc đầu, trao ánh mắt cho nhau. Nhưng không hiểu vì sao, tình lạc lối đêm thâu. Cho cô đơn buông màn, tim ngập tràn nỗi đau.